Rezene, eşsiz anason aroması ve sağlık yararlarıyla mutfakların gözde bitkilerinden biridir. Yüzyıllardır hem geleneksel tıpta hem de gastronomide kendine yer bulan bu doğal şifa kaynağı, zengin içeriğiyle yemeklere tat katmanın yanı sıra, sindirimden bağışıklığa kadar pek çok alanda sağlık desteği sunmaktadır. Bu yazımızda rezeneyi farklı yönleriyle sizler için ele aldık.
Yazı İçeriği:
- Rezene Nedir?
- Rezene Tarihçesi
- Rezenenin Sağlık Üzerine Etkileri
- Rezene Çayı Tarifi
REZENE NEDİR?
Rezene (Foeniculum vulgare), Umbelliferae familyasına ait bir bitkidir. Bu çok yıllık bitki çeşitli tıbbi kullanımlara sahiptir ve dünya çapında neredeyse her yerde yetiştirilmektedir. Rezene'nin sapları, yaprakları ve meyveleri et yemekleri, turşular, şekerlemeler, hamur işlerinde, soslarda ve çorbalarda kullanılmaktadır. Subtropikal ve ılıman bölgeler, rezenenin yetiştirilmesi için uygun bölgelerdir. Rezene bitkisinin ideal büyümesi iyi drene edilmiş, zengin ve nemli topraklarda sağlanabilir. Rezene'nin en çok yetiştirildiği ülkeler Pakistan, Hindistan, İtalya, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve Fransa'dır. En yaygın olarak Pakistan ve Hindistan'da yetiştirilmektedir.
REZENE TARİHÇESİ
Rezene, Akdeniz bölgesine ve Güney Avrupa'ya özgü bir bitkidir. Tarih boyunca birçok farklı şekilde kullanılmıştır. Örneğin, Portekiz’in Funchal bölgesinde bolca yetiştiği için "Funchal" adını almıştır. Bu isim, "funcho" (rezene) kelimesi ile "-al" ekinin birleşiminden türetilmiştir. İspanyol misyonerler, rezeneyi Kuzey Amerika'ya getirip medikal bahçelerde yetiştirmiş ve buradan California'ya yayılmıştır.
Antik Yunanlılar rezeneye "Marathron" adını vermiştir; bu isim, Maraton Savaşı'nın yapıldığı bölgeden türetilmiştir ve savaş da bu bitkiden adını almıştır. Romalılar, rezeneyi hem yenilebilir sürgünleri hem de aromatik meyveleri için yetiştirmiştir. Romalı yazar Plinius, rezenenin şifa ve tedavi edici özelliklerini araştırmış ve yılanların rezene suyunu gözlerini keskinleştirmek için kullandığını gözlemlemiştir. Rezene, Norman Fethi'nden önce Anglo-Sakson tıp ve yemek tariflerinde yer almıştır, ancak kuzey Avrupa'da yaygın olarak yetiştirilmemiştir. Romalılar, rezenenin sürgünlerini sebze olarak kullanmışlardır. M.S 961'de İspanyol tarımı, rezene tohumlarını, suyunu ve sürgünlerini kullanmıştır. Charlemagne, bitkiyi Orta Avrupa'ya yaymış ve imparatorluk çiftliklerinde yetiştirilmesini sağlamıştır. Antik Çin'de rezene, yılan ısırıklarına karşı bir tedavi olarak görülürken, Mısırlılar hem tıpta hem de gıda olarak kullanmıştır.
REZENENİN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
Antikanser Etkisi
Anetol, rezene tohumlarında bulunan ve kanser karşıtı etkileri olduğu bilinen bir bileşendir. Yapılan çalışmalarda, anetolün tümörlerin büyüklüğünü ve ağırlığını azalttığı, hayatta kalma süresini uzattığı ve kanser hücrelerine karşı etkili olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, rezene özütünün de kanser hücrelerine karşı etkili olduğu ve mikronükleus testlerinde düşük değerler gösterdiği bulunmuştur. Bu, rezene ve anetolün potansiyel olarak kanser tedavisinde yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Antienflamatuvar Etkisi
Rezene, mantar, virüs, bakteri ve mikobakteriyel enfeksiyonlara karşı etkilidir. Yapılan çeşitli çalışmalar, rezenenin antimikrobiyal, antimikobakteriyel ve antiviral özelliklerini doğrulamıştır. Rezene tohumları özütleri, çeşitli testlerde mükemmel antioksidan aktiviteler göstermiştir.
Anksiyolitik Etkisi
Rezene meyvesinin etanol ekstraktı, anksiyolitik (kaygı giderici) etkinliği yapılan çalışmalar sonucu tescillenmiştir. Rezene ekstraktı, stresin etkilerini azaltmada etkili bulunmuştur. Özellikle stresli durumlarda, vücutta stres belirteçlerinin düzeylerinde iyileşme sağlanmıştır. Ayrıca Kasları da gevşeterek rahatlama sağlamaktadır.
Beyin Sağlığına Etkisi
Rezene ekstraktı, bellek geliştirme konusunda faydalı etkiler göstermiştir. Unutkanlık belirtilerinde iyileşmeyi hızlandırmıştır. Rezene metanol ekstraktı, bellek kaybı ve yaşlılık belirtilerini azaltmada etkili bulunmuş ve demans ile Alzheimer hastalıklarının tedavisinde kullanılabileceği öne sürülmüştür.
Solunum Sistemi Sağlığına Etkisi
Rezene tohumları, solunum yollarının temizlenmesine yardımcı olur ve bu nedenle kirli ortamlar ile bronşiyal sorunların tedavisinde kullanılır. Rezene yağı bu etkiyi destekler ve bakterilerin, mukusun ve diğer zararlı maddelerin atılmasına yardımcı olur. Rezene etanol ekstraktı ve yağı, bronkodilatör (solunum yollarını genişletici) etkiler gösterir. Anetol, bazı stres hormonlarına benzer bir yapıya sahiptir ve bu, bronkodilatör etkilerde rol oynar.
Gastrointestinal Sistem Sağlığına Etkisi
Rezene yağının, bağırsak gazını azalttığı ve bağırsak kaslarının hareketlerini düzenlediği bulunmuştur. Ayrıca rezene meyvesinin sulu ekstraktı, mide ülserlerine karşı koruyucu etkiler göstermiştir. Alkol kaynaklı mide hasarını önlemeye yardımcı olur. Rezene meyvesinin bazı ekstrakt çeşitleri, bağırsak kasılmalarını azaltmada etkilidir.
Kardiyovasküler Sistem Sağlığına Etkisi
Rezene yapraklarının sulu ekstraktı, solunum hızı ve kalp hızını etkilemeden kan basıncını önemli derecede düşürür. Kardiyovasküler sistem üzerinde olumlu etkileri vardır.
REZENE ÇAYI TARİFİ
Rezene çayını demlemek için 2 çay kaşığı ezilmiş ya da öğütülmüş rezene tohumu ve 1 bardak su yeterlidir. Kaynayan suya öğütülmüş rezene tohumları eklenir. Yaklaşık 5 dakika kadar çayın demlenmesi beklenmelidir. Çay demini aldıktan sonra servis edilir. Dileyen kişiler çayın içine biraz bal, bir miktar limon veya zencefil de ekleyebilir. Gün içinde 2 kupayı aşmadan tüketilebilir. Afiyet olsun.
KAYNAKÇA:
Javed, R., Hanif, M. A., Ayub, M. A., & Rehman, R. (2020). Fennel. Medicinal Plants of South Asia, 241–256. doi:10.1016/b978-0-08-102659-5.00019-7
Beowell Freeze Dried Fruits Vegetables – Beowell Dondurularak Kurutulmuş Sebze ve Meyveler#beowell #freeze #dried #food #vegetable #fruit #vitamin #antioxidant #nutritional #healthy #freezedried #diet #diyetisyen #sağlıklıbeslenme #dondurularakkurutulmuş #meyve #sebze #yenilmeyeniyedirmek #yemeyeneyedirmek
