Probiyotik Nedir, Ne İşe Yarar?

Yazı İçeriği:

• Probiyotik Nedir? Ne İşe Yarar?
• Probiyotiklerin Sağlık Üzerine Etkileri
• İshal, Kabızlık, Gaz ve Şişkinliğe İyi Gelir
• Kilo Vermeye Destek Olur
• Kolorektal Kanser İhtimalini Minimize Eder
• Alerjiyi Azaltır
• Probiyotik Yoğurt Tüketimi
• Prebiyotikleri de İhmal Etmeyin

PROBİYOTİK NEDİR? NE İŞE YARAR?

Probiyotikler, sağlığa yararlarının vurgulanmasıyla son dönemde mutfaklarımızda sıkça yer verdiğimiz, diyetimizden eksik ekmediğimiz besinler haline gelmiştir.  Bu durum “probiyotikler nedir, ne işe yarar?” sorularını da merak ettirmiştir.
Probiyotik kelimesi ilk olarak 1965 yılında Lily ve Stillwell tarafından tanımlanmış, Latince “pro” ve “bios” kelimelerinden türetilmiş ve “yaşam için” anlamına gelmektedir. Probiyotikler, sindirim sistemi başta olmak üzere çeşitli vücut sistemlerinin dengeli bir biçimde çalışmasına yardımcı olan yararlı bakterilerdir. Probiyotik bakteriler, zararlı bakterilerin hastalık yapıcı etkilerinin ortadan kaldırılmasında rol oynar. En sık kullanılan probiyotik bakteriler Laktobasil ve Bifidobakteri’dir.
Vücudumuz, hücrelerimizin yanı sıra mikrobiyota adı verilen bir sisteme de sahiptir. İnsan vücudundaki tüm mikroplar (bakteriler, mantarlar, virüsler vb.) bu sistemin bir parçasıdır ve her bireyin vücut mikrobiyomu da farklıdır. Bu mikrobiyom içerisinde yer alan yararlı bakteriler, insan vücudunda sağlığa katkıda bulunan iç organlarda yaşamına devam eden, tüketilmesinde sakınca olmayan mikroorganizmalardır. Bu özellikleri sayesinde, insan vücudunda herhangi bir nedenden dolayı sayısı azaldığında takviyelerle desteklenebilirler.
Probiyotik bakteriler üç temel kaynaktan sağlanmaktadır.

• Fermente süt ürünleriyle,
• Gıdalara ve içeceklere bu bakterilerin canlı hücrelerinin eklenmesiyle (meyve suları, çikolata, et ürünleri vb.)
• Probiyotik bakterilerin canlı hücrelerinden hazırlanan tablet veya kapsüllerin hazırlanmasıyla

Hepimizin bildiği üzere ise en önemli probiyotik süt ürünleri yoğurt ve kefirdir. Düzenli yoğurt tüketmenin patojen bakterileri de azalttığı bilinmektedir.


PROBİYOTİKLERİN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ

Probiyotikleri sık sık tüketen bireyler sağlığındaki olumlu değişimleri fark etmiştir. Yapılan birçok çalışma da probiyotiklerin hastalıkları önleme ve iyileştirmede etkili olduğunu göstermiştir. Probiyotiklerin genel sağlık üzerine etkilerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz;

 

1. İshal, Kabızlık, Gaz ve Şişkinliğe İyi Gelir

Probiyotiklerin ishal, kabızlık, gaz ve şişkinlik şikayetlerini azalttığını hepimiz duymuşuzdur. Bu amaçla probiyotikler, diyetlerin vazgeçilmez kaynağı olarak kabul edilir. 

Sindirim sistemin florasının sağlığımız üzerinde önemli bir rolü vardır. Probiyotik bakteriler patojen bakterilerin çoğalmasını önleme, laksatif eti, ishal riskini düşürme, kabızlık şikayetlerini azaltmada görev alır. Yapılan bir araştırmada Bifidobacterium sayıları azalan yaşlı bireylere probiyotik uygulanmasının zararlı bakterileri azaltarak kabızlık gibi bağırsak sorunlarını azaltmada etkili olduğu görülmüştür.  Probiyotik besinlerin diyette tüketilmesiyle birlikte laktoz intoleransının semptomları olan gaz, şişkinlik, karın ağrısı, ishal gibi şikayetlerde azalma gözlemlenebilmektedir.
 

2. Kilo Vermeye Destek Olur

Kilo vermek ve fazla kilolar toplumda birçok bireyin şikayetçi olduğu bir konudur. Yapılan çalışmalara göre probiyotiklerin kilo verme üzerinde de yararlı etkileri olduğunu söyleyebiliriz.
 
Aşırı şekerli ve yüksek yağlı besinler, bağırsak florasını bozar. Bozulan bağırsak florası fazla enerji alımına neden olabilir. Probiyotikler hem bağırsak dengesini korumaya hem de iştah kontrolünü sağlamaya yardımcı olur. Düzenli probiyotik tüketmemiz, zararlı besinlerden uzak durmamızı sağlar; bu yüzden bağırsak bakterileri yeme alışkanlıklarımızı etkiler, diyebiliriz. Yapılan bazı araştırmalar probiyotiklerin yağ emilimini azaltabildiği ve dışkıyla atılımını da hızlandırabileceğini göstermiştir. Bu bilgilere göre beslenmemize probiyotik kaynakları eklemek, bağırsak ve boşaltım fonksiyonlarımızı da düzenlemeye yardımcı olur diyebiliriz.
 

3. Kolorektal Kanser İhtimalini Minimize Eder

Ülkemizde ve dünyada sık görülen kanser türlerinden biri olan kolorektal kanser vakalarındaki artışı yavaşlatmada sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmanın önemi büyüktür.  Son dönemde bilim insanları, özellikle kanser riskini azaltan gıda takviyelerini geliştirmek için birçok çalışma yapmıştır.

Bu araştırmalardan birinde, 2 farklı probiyotik suş ve onlardan elde edilen postbiyotikler kolon kanseri hücre hatlarına uygulanmış ve çalışma sonucunda probiyotiklerin kanser hücrelerine etki ettiği gözlenmiştir. Bunun gibi probiyotiklerin kolonda kanserojen madde oluşumunu azaltabileceğini gösteren birçok farklı çalışma vardır. Probiyotikler bu etkilerini bağırsak mikrobiyatasını düzenleme yoluyla göstermektedir. Probiyotiklerin ağız yoluyla alınması, mutajen ve karsinojen hücrelerin üretimini baskılayıp Lactobacillus ve Bifidobacterium gibi probiyotik bakteri sayısını artırarak bağırsak florasını normalleştirir ve DNA'nın oksidatif hasardan korunmasına yardımcı olur.
 

4. Alerjik Hastalıklar Riskini Azaltır

 
Çevremizde alerjik hastalıklardan muzdarip bireyleri hepimiz görmüşüzdür. Yanlış beslenmeye bağlı günümüzde alerjik hastalıklar git gide artmaktadır. Probiyotikler hem alerjik hastalıkların tedavisinde hem de alerjik semptom ve bulguların önlenmesinde yararlı bulunmuştur.  

 İnsan ve hayvan çalışmalarında probiyotiklerin kullanımı sayesinde atopik dermatit oluşumunun baskılandığı görülmüştür. Yapılan birçok çalışma probiyotiklerin atopik dermatit tedavisinde ve korunmasında yararlı olabileceğini desteklemektedir. Unutulmamalıdır ki, alerjik hastalıklarda probiyotiklerin etkinliği probiyotik türüne ve dozuna göre değişkenlik gösterebilir. Bu konuda bir hekim ve beslenme uzmanından mutlaka yardım almak gerekir.

Probiyotik Yoğurt Tüketimi

Reklamlarda, besin etiketlerinde, birçok yazıda yoğurdun çok iyi bir probiyotik olduğunun sıkça vurgulandığın görmüşsünüzdür.  Fermente besinler, özellikle yoğurt gibi süt ürünleri yüzlerce yıldır toplumumuzun tükettiği bir besindir.

Yoğurt, çoğunlukla laktoz fermentasyonunu başlatıcı Streptococcus thermophilus ve Laktobasillus delbrueckii sp. Bulgaricus olan probiyotik bakterileri içerir.  Yoğurt içerdiği yararlı bakteriler ile hem bağırsak florasını düzenler hem de bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Süte göre laktoz içeriği düşük olduğu için, sütü tolere edemeyen bireylerin yoğurt tüketmesi daha uygun olur. Bağışıklık sistemini güçlendirmek ve hastalıklardan korunmak için her gün 1 su bardağı kefir veya 1 kâse yoğurt tüketerek iyi düzeyde probiyotik alabilir ve hastalıklara yakalanma riskimizi azaltabiliriz.

Prebiyotikleri de İhmal Etmeyin

Probiyotik ve prebiyotik sözcükleri de sıkça karıştırılıyor. Probiyotikler beslenmemiz için ne kadar önemliyse prebiyotikleri de ihmal etmememiz o kadar önemlidir. Peki prebiyotikleri nasıl tanımlayabiliriz?
Prebiyotikler, sindirim sistemimizin düzenli çalışmasını sağlayan, vücudumuzun sindiremediği besin lifleridir. Prebiyotikler sindirim sistemindeki sağlıklı bakterileri beslerken, probiyotikler ise bu bakterilerin sayısını artırarak sindim sağlığını korumakla görevlidir. Laktoz, inülin, dirençli nişasta, başlıca prebiyotiklerdendir.  Bir besin bileşenini prebiyotik olarak adlandırılabilmemiz için bağırsakta bulunan yararlı bakteriler tarafından kullanılabilmesi, sağlığı iyileştirici yönde bağırsak florasını değiştirebilmesi ve insan sağlığını olumlu yönde etkilemesi gerekir. Prebiyotikler, kök sebzelerde (karahindiba, soğan, sarımsak, pırasa, patates, yer elması ve enginar gibi), tahıllarda da (yulaf, çavdar, buğday gibi) bulunur. Probiyotik içeren besinleri bu besinlerle birlikte aldığımızda sağlığımız üzerindeki etkisi artar.
 

 KAYNAKLAR:

• Ceyhan, N., & Alıç, H. (2012). Bağırsak mikroflorası ve probiyotikler. Türk bilimsel derlemeler dergisi, (1), 107-113.
• Özdemir, Ö. Probiyotikler ve Alerji.
• Makav, M., & Kaya, K. (2023). Probiyotiklerin Sindirim Sistemi Üzerine Etkileri. Veteriner Bilimlerinde Probiyotiklerin Terapötik, Profilaktik ve, 35.
• Uysal Kılıç, T. (2021). Probiyotiklerin kolon kanseri hücreleri üzerindeki etkisinin in vitro ko-kültür modelinde araştırılması (Master's thesis, Hitit Üniversitesi).
• Aydın, İ., & Konuşkan, Z. G. (2022). Probiyotik mikroorganizmaların sağlık üzerine etkisi. Karya Journal of Health Science, 3(2), 161-166.
• Gülbandılar, A., Okur, M., & Dönmez, M. (2017). Fonksiyonel gıda olarak kullanılan probiyotikler ve özellikleri. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 10(1), 44-47.
• Bakır, B. O. (2012). Prebiyotik, probiyotik ve sinbiyotiklere genel bakış. Beslenme ve Diyet Dergisi, 40(2), 178-182.

 


Beowell Freeze Dried Fruits Vegetables – Beowell Dondurularak Kurutulmuş Sebze ve Meyveler
#beowell #freeze #dried #food #vegetable #fruit #vitamin #antioxidant #nutritional #healthy #freezedried #diet #diyetisyen #sağlıklıbeslenme #dondurularakkurutulmuş #meyve #sebze #yenilmeyeniyedirmek #yemeyeneyedirmek