Mate Çayı Nedir? Mate Bitkisinin Faydaları Nelerdir?

Yazı İçeriği
Mate Çayı Nedir?
Mate Bitkisinin Faydaları
Yeşil Çaydan Daha Güçlü Antioksidan
Mate Çayı Zayıflatır mı?
Mate Çayı Nasıl Demlenir?
Mate Çayı Ne Zaman İçilmeli?
Mate Çayının Yan Etkileri

MATE ÇAYI NEDİR?
Tüm dünyada popüler olan Mate olarak bilinen “Ilex paraguariensis” bitkisi, kilo alımını engellemek amacıyla, yapraklarından hazırlanarak bitkisel çay olarak tüketilmektedir. Brezilya, Arjantin, Paraguay, Uruguay’da yaygın olarak tüketilmektedir. Özellikle Arjantin’liler tıpkı bizim sıklıkla içtiğimiz siyah çay ile aynı sıklıkla, mate çayını tüketmektedirler. Mate çayında çok sayıda aktif fitokimyasal tespit edilmiştir. Polifenoller, ksantinler (kafein ve teobramin), pürin alkoloidler (kafeik asit), saponinler, flavonoidler aminoasitler, vitaminler (C, B1 ve B2) ve mineraller (P, F ve Ca) içerir. Bu içerikler sayesinde sağlığa yararlı birçok işlevi bulunur. Aynı zamanda Güney Amerika kültüründe önemli rol oynayan mate çayı, dostluğu ve topluluk bağlarını güçlendirmeye dayalı simge olarak görülür.

MATE BİTKİSİNİN FAYDALARI
Mate bitkisi (Ilex paraguariensis), Paraguay, Arjantin, Brezilya ve Uruguay'da yetişen, yaprakları çay yapımında kullanılan bir bitkidir. Güney Amerika'da genellikle mate çayı olarak tüketilir. Son zamanlarda sağlık yararları ile birlikte oldukça tanınmaktadır. Mate yaprakları, antioksidanlar, vitaminler (A, B1, B2, C), mineraller (bakır, manganez, potasyum, magnezyum) ve kafein içerir.

Literatürdeki çalışmalarda lipid düşürücü ve antikolesteremik etkisi olduğu bildirilmektedir. Yine benzer hayvan çalışmalarında kolesterol trigliserit seviyesini düşürücü, kilo kazanımı düşürücü, obezite  ve diyabeti iyileştirebilme etkisi incelenmiştir.

Mate bitkisi polifenoller, kafeoil türevleri gibi yeşil çaydan çok fazla antioksidan içerir ve vücudu serbest radikallere karşı koruyarak kalp hastalıklarının gelişimini önler. Ayrıca, mate çayının içinde bulunan bileşenlerin antiinflamatuar etkileri de kalp sağlığını korur.

İçerdiği antioksidanlar, kırışıklıkları önlemeye ve cildin genç kalmasına yardımcı olabilir. Ayrıca mate bitkisinin anti-inflamatuar özellikleri sayesinde ciltte oluşabilecek inflamasyonları azaltabilir ve sivilce gibi cilt sorunlarının tedavisine yardımcı olabilir.

Matenin içeriğinde bulunan kafein ve klorojenik asit gibi bileşenlerin yağ emilimini azaltıcı etkileri olduğu düşünülmektedir. Kafein, vücuttaki yağ yakımını hızlandırarak yağ emilimini azaltabilirken, klorojenik asit ise yağ hücrelerinin büyümesini engelleyerek yağ emilimini kontrol altında tutabilir.

İçeriğinde bulunan kafein ve teobromin gibi uyarıcı maddeler sayesinde beyindeki aktiviteyi artırarak uyanıklığı ve dikkati artırabilir. Ancak kafein içeriği nedeniyle hamilelik ve emzirme döneminde kullanılması önerilmez.

Sindirim sistemini hızlandırarak sindirilen gıdaların daha kolay ve hızlı bir şekilde sindirilmesine yardımcı olur.
Parazit ve mantarlardan kaynaklanan enfeksiyonların önlenmesinde etkili olabilir.

Mate çayı içenlerde bazı kanser türlerinin görülme sıklığının daha düşük olduğu gözlenmiştir. Özellikle mide kanseri ve kolon kanseri riskini azaltabileceği düşünülmektedir. Yine erkeklerde daha çok görülen prostat kanserindeki hücre canlılığını ve çoğalmasında azaltıcı etkisi görülmüştür.

YEŞİL ÇAYDAN DAHA GÜÇLÜ ANTİOKSİDAN
Mate çayı antioksidan bakımından çok zengindir; yeşil çaya göre yaklaşık % 90 daha fazla antioksidan bulunur. Bu da içeriğindeki ksanksantinler (kafein ve teobromin), antioksidandan güçlendirici kafeoil türevleri, saponinler ve polifenollere borçludur. A,B,C,E vitaminleri ve kalsiyum, potasyum ve magnezyum mineralleri açısından oldukça zengin olan bu çay, bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye de yardımcı olur.

MATE ÇAYI ZAYIFLATIR MI?
Mate bitkisinin bileşiminde bulunan kafein ve klorojenik asit nedeniyle yağ uyarıcı etkisi olduğundan fiziksel ve zihinsel yorgunluğu giderir. Diüretik etkisi ile de zayıflama programlarında, iştah kesici ve ödem atıcı çay olarak kullanılır. Mate çayının içerdiği kafein, metabolizmayı hızlandırabilir ve enerji seviyelerini artırarak zihinsel odaklanmayı arttırır, kilo verme sürecini destekleyebilir. Ayrıca mate çayındaki antioksidanlar, vücuttaki serbest radikallerle savaşarak hücreleri koruyabilir ve kilo verme sürecini destekleyebilir. Bazı araştırmalarda mate çayındaki kafeinin spor sonrasında yorgunluğu azalttığı ve performansın %5 arttırdığı görülmüştür.

2015 yılında aşırı kilolu bireyler üzerinde yapılan araştırmada, 12 haftalık dönem içinde günde 3 gram mate bitki tozu veriliyor. Araştırmanın bitiminde katılımcılarda ortalama 0.7 kg kilo kaybı olduğu ve bu kaybın %2 oranında bel-kalça dan olduğu bildirilmiştir. Mate bitkisi verilmeyen grupta yine bu 12 haftalık süreçte ise 2.8 kg alındığı ve %1'lik bel-kalça oranında artış görülmüştür. Genel olarak mate bitki çayı için karbonhidrattan kısıtlı diyetle birlikte tüketildiğinde aşırı kilolu kişilerde kilo ve göbek yağı kaybetmede etkili olabileceğini söyleyebiliriz. 

MATE ÇAYI NASIL DEMLENİR?
Kurutulmuş mate bitkisi kaynamış suda 7-8 dakikada French press yardımıyla demlendirilir. Sıcak ya da soğuk tüketilebilir. İçtikten sonra gün içide 1-2 defa daha tüketilebilir. Demlenince yoğun kafeinden dolayı kahveyi andıran acı bir tadı olduğu için içine limon, kekik veya süt eklenerek içilebilir.

MATE ÇAYI NE ZAMAN İÇİLMELİ?
Mate çayı genellikle sabahları veya öğle saatlerinde içilir. Bazı insanlar ise akşam saatlerinde de tüketebilir. Ancak, çayın kafein içerdiğini unutmayın ve fazla tüketimden kaçının, özellikle uykusuzluk yaratmaması için gece yatmadan önce içmekten kaçının.

MATE ÇAYININ YAN ETKİLERİ
Mate çayı günde 2 fincandan fazla tüketilmesi önerilmez. Aşırı tüketimi uykusuzluğa neden olabilir. Aynı zamanda gebe ve emziklilerde önerilmez.
Mate çayı depresyon ve parkinson ilaçlarıyla etkileşime girebileceğinden ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdır.
Yine kafein içeriğinden dolayı kalp-damar hastalarında, yüksek tansiyonu olanlarda ve mide ülseri bulunanlarda dikkatli kullanılmalıdır. Baş ağrılarına sebep olabilir ve migreni tetikleyebilir.
Olası bir bilgi olarak da matenin tütün dumanında ve ızgara ette de bulunan, kanserojenik olduğu bilinen polisiklik aromatik hidrokarbonlar içermesidir. Bu yüzden çok yüksek sıcaklıklarda sürekli tüketiminde bazı kanser türlerinin riskini arttırabilir.



Kaynakça
Santiano FE, Fernández MLÁ, Espino M, Zyla LE, Rey L, Gómez SE, Bruna FA, Pistone-Creydt V, Pietrobon E, Pérez Elizalde R, Silva MF, Carón RW, López Fontana CM. Protective effects of Yerba mate (IIex paraguariensis) on prostate cancer development. Nutrition. 2023 Apr;108:111957.
Gonzalez de Mejia E, Song YS, Ramirez-Mares MV, Kobayashi H. Effect of yerba mate (Ilex paraguariensis) tea on topoisomerase inhibition and oral carcinoma cell proliferation. J Agric Food Chem. 2005 Mar 23;53(6):1966-73. doi: 10.1021/jf048158g. PMID: 15769122.
Heck, C. I., & de Mejia, E. G. (2007). Yerba Mate Tea (Ilex paraguariensis): A Comprehensive Review on Chemistry, Health Implications, and Technological Considerations. Journal of Food Science, 72(9),
Gambero A, Ribeiro ML. The Positive Effects of Yerba Maté (Ilex paraguariensis) in Obesity. Nutrients. 2015; 7(2):730-750.




Beowell Freeze Dried Fruits Vegetables – Beowell Dondurularak Kurutulmuş Sebze ve Meyveler
#beowell #freeze #dried #food #vegetable #fruit #vitamin #antioxidant #nutritional #healthy #freezedried #diet #diyetisyen #sağlıklıbeslenme #dondurularakkurutulmuş #meyve #sebze #yenilmeyeniyedirmek #yemeyeneyedirmek