Trabzon hurması, Ebenaceae familyasına ait lifli, tropikal, yaprak döken bir meyvedir. Cennet hurması olarak da bilinmektedir. Tatlı/kekremsi hoş bir tada sahiptir. Kırmızı ve turuncu karışımı bir rengi vardır.
Yaygın olarak Çin, Kore, Japonya, Brezilya, Türkiye ve İtalya gibi dünyanın sıcak bölgelerinde yetiştirilmektedir. 2007 yılında, dünya cennet hurması üretimi %70,0 Çin’den, %10,0 Kore’den ve %7,0 Japonya’dan olmak üzere 3,3 milyon tonun üzerine çıkmıştır.
Besin Değeri
Cennet hurması şekliyle domatesi, rengiyle havucu anımsatan antioksidan deposu leziz bir meyvedir. Cennet hurması vitamin ve mineraller açısından da oldukça zengin bir meyvedir. İçeriğinde A, C, B1, B2 ve B3 vitaminleri, karbonhidrat, protein, fosfor, kalsiyum, demir, sodyum, selüloz, potasyum ve magnezyum barındırır.
100 g taze cennet hurması 126 kcal’dir ve • Karbonhidrat: 15,06 g • Şeker: 12,23 g • Protein 0,4 g • Yağ: 0,1 g • Lif: 5,1 g • C vitamini: 7,0 mg • A vitamini: 153.0 IU • Potasyum: 177,0 mg içermektedir.
Cennet hurması sarı veya turuncu renkli bir meyvedir. Ham hali açık sarı, olgunlaşmış hali turuncudur. Tam bir beta karoten deposudur. B kompleks vitaminlerinden B1 (tiamin), B2 (riboflavin) ve B3 (niasin) vitaminleri açısından da zengindir. C vitamini de cennet hurmasının içeriğinde yer alan önemli bir vitamindir. İçerisinde bulunan bütün vitaminler, vücudun hayati fonksiyonlarını yerine getirmesi açısından oldukça önemlidir.
Sağlık Etkileri
ROS aracılı oksidatif stresin etiyolojik rolü, yaşlanma, diyabet, kanser ve Alzheimer gibi çeşitli hastalık durumlarında doğrulanmıştır. Oksidasyon süreçlerini inhibe ederek ve oksidat zincir reaksiyonlarını başlatarak çeşitli dejeneratif hastalıkların tedavisinde muazzam potansiyel gösteren antioksidanlar açısından zengin besin takviyelerine günümüzde büyük önem verilmektedir. Doğal antioksidanlar içeren meyve ve sebzelerin düzenli tüketimi, kanser ve kardiyovasküler hastalıklar gibi hastalık riskinin azalmasıyla ilişkilidir.
Önemli bir C vitamini deposu olan cennet hurması vücudun bağışıklığını güçlendirir. Enfeksiyonlarakarşı vücudu korurken, enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olur.
Antioksidan
Cennet hurması güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Antioksidan özelliği sayesinde serbest radikallerin oluşumunu engelleyerek kanser oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Cennet hurması, içerisinde bulunan antioksidanlar ve A vitamini sayesinde göz sağlığına katkıda bulunur.
Kardiyovasküler Sağlık
Cennet hurması potasyum açısından zengindir. İçeriğinde bulunan potasyumun damar genişletici özelliği vardır. Bu sayede kan basıncını düzenlemeye yardımcı olurken damar sağlığını da destekler. Düşük sodyum seviyeleri sayesinde hipertansiyon hastalarının tüketebileceği meyvelerdendir.
Cennet hurmasında bulunan proantosiyanidinler, kan basıncını ve trombosit agregasyonunu azaltarak kardiyovasküler hastalık riskini azaltabilir. Cennet hurması suyu ve sirkesi (kakisu) Japonya’da kan basıncını düşürmek için geleneksel ilaçlar olarak kullanılmıştır.
%1 kolesterol içeren diyetlerle beslenen fareler üzerinde bir çalışmada, olgun hurma meyvesi takviyelerinin, yüksek kolesterol diyetinin olumsuz etkilerini kısmen ortadan kaldırdığını, toplam plazma kolesterolünü yaklaşık %20, LDL’yi %31 ve trigliseritleri %19 oranında önemli ölçüde azalttığını göstermiştir. Cennet hurmasının toplam kolesterol, LDL ve trigliseritleri düşürme üzerindeki yararlı etkilerinin, esas olarak meyvedeki cennet hurması fenollerinin antioksidan etkileri ile ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Bir araştırmada tavşanlarda cennet hurması kabuğu tozunun hipokolesterolemik etkisi değerlendirilmiştir. Tavşanlar 10 gün boyunca kolesterolü yükselten diyetlerle beslenmiştir. Hiperlipidemik tavşanların diyetine, %0, 10 ve 20’lik konsantrasyonlarda fırında kurutulmuş veya liyofilize (dondurularak kurutulmuş) cennet hurması kabuğu tozu eklenmiştir. 4 haftalık bu diyet tedavisinden sonra, kan kolesterol seviyesinde, trigliseritlerde ve LDL değerlerinde maksimum düşüşün %20 kabuk tozu ilave edilen diyetlerle beslenen tavşanlarda olduğu gözlemlenmiştir. Bu araştırma sonucunda cennet hurması kabuğu tozunun, bir diyet tedavisi olarak toplam kan kolesterolünü, trigliseritleri ve LDL’yi düşürmede etkili olduğu ve kardiyovasküler hastalık riskini azalttığı sonucuna varılabilir.
Mevcut sonuçlar, cennet hurması meyvesinin hipokolesterolemik ve antioksidan etkiler gösterdiğini ve bu nedenle antiaterosklerotik bir diyette yer alması gerektiğini göstermektedir.
Antidiyabetik
Cennet hurması meyvesinin antidiyabetik ve antiobezite etkinliği, çeşitli in vitro ve in vivo test modellerinde doğrulanmıştır. Cennet hurması meyvesinin kabuğundan izole edilen bir polifenolik bileşik proantosiyanidin, streptozotosin kaynaklı bir sıçan modelinde muazzam antidiyabetik ve antiobezite potansiyeli göstermiştir. Uygulama üzerine proantosiyanidin,lipid peroksidasyonu, serum glukozu, serum üre nitrojeni, glikosile edilmiş hemoglobin ve glikasyon son ürünleri seviyesini aşağı doğru düzenleyebilmiştir.
Başka bir araştırmada, bir diyet takviyesi olarak hurma meyvesinin etkinliği bir sıçan modelinde değerlendirildi ve hurma meyvesinin toplam kolesterolü düşürerek dikkate değer hipoglisemik ve antioksidan potansiyel sergilediği bulundu.
Hiperglisemi, diyabetin birincil klinik belirtisidir. Diyabetik tavşanların diyetlerinin, diyetin %5 ve %10’u oranında kurutulmuş hurma posası ile desteklenmesi, plazma glikoz seviyelerini yaklaşık %16 ve trigliseritleri yaklaşık %40 oranında azaltmıştır.
Cennet hurması kabuğunun proantosiyanidinlerinden elde edilen oligomerler ve polimerlerin, bağırsakta glikoz emilimini artıran enzimler olan a-glukosidaz veya a-amilaz aktivitesini inhibe etme potansiyeline sahip olduğunu göstermiştir. Cennet hurması yemenin, yüksek karbonhidratlı öğünler tükettikten sonra kan şekerindeki hızlı yükselmeleri engelleyebileceği düşünülmektedir.
Kemoprotektif
Tüm kanserlerin %30-40’ının tek başına yaşam tarzı ve diyet önlemleriyle önlenebileceği ve meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyetin birçok yaygın kanser riskinin azalmasıyla ilişkili olduğu tahmin edilmektedir. Kolon kanseri ve meme kanseri de dahil olmak üzere obezite ile ilişkili kanserler, Batılılaşmış yaşam tarzlarına sahip ülkelerde artmaktadır. Viseral yağ kütlesinin önemli ölçüde depolanması, obeziteye dayalı kanserin ilerlemesinde başlıca komplikasyonlar olan adipositokinlerde dengesizliğe, dislipidemiye ve insülin direncine neden olmada doğrudan etkiye sahiptir. Fonksiyonel diyet gıdalarına büyük bir ilgi, obeziteye dayalı kanseri kontrol etmeye odaklanmıştır. Ek olarak, diyet takviyelerinin kemoterapi sırasında fonksiyonel bir gıda olarak kullanılması, obeziteye dayalı kanseri kontrol altına almak için yenilikçi bir yaklaşım olabilir. İyi bilinen doğal olarak oluşan karotenoid pigmentlerinden biri olan β-kriptoksantin, kanseri önlemede önemli bir aday olarak kullanılma potansiyeline sahiptir ve cennet hurması da dahil olmak üzere çeşitli sebze ve meyvelerde bulunduğu bildirilmiştir.
Cennet hurması meyvesinde bulunan karotenoidler ve kateşinlerin hem in vitro hem de in vivo testlerde özellikle prostat ve meme kanseri, oral karsinom hücreleri, insan lenfoid lösemi hücreleri ve kadınlarda kanser öncesi kolon poliplerine karşı kemoprotektif olduğu bulunmuştur.
Sindirim Sistemi Sağlığı
Cennet hurması önemli bir lif kaynağıdır. 100 gram cennet hurması içeriğinde 5,1 gram lif bulunur. Zengin lif kaynağı olan cennet hurması, mide ve bağırsak sağlığını destekler. İçerisinde sadece 0,1 gram yağ bulunur. Bu nedenle cennet hurması diyet listelerinde sıklıkla tercih edilir. Bu yönüyle cennet hurmasının kilo vermeye yardımcı olan besinlerden olduğu söylenebilir.İçerisinde bulunan vitamin ve mineraller sayesinde metabolizmanın normal fonksiyonunu destekler.
Beyin Sağlığı
Cennet hurması tanenlerinin beyin kanaması ve enfarktüs (doku ölümü) insidansını önemli ölçüde azalttığı bildirilmiştir. Bir çalışmada cennet hurması tanenleri, sıçan beyinlerinde lipid peroksidasyonunu inhibe etmiş ve hurma taneninin %50 inhibe edici konsantrasyon açısından alfa-tokoferolden (E Vitamini) 20 kat daha etkili olduğu gösterilmiştir.
İntoksifikasyon
Cennet hurması vücuttaki toksik maddelerle mücadele ederek karaciğerin temizlenmesine yardımcı olur. Ancak tüketiminde aşırıya kaçılması karaciğer yağlanmasına neden olabilir.
Alkol almadan önce hurma tüketmenin kandaki alkol içeriğini %40 ve insanlarda akşamdan kalmaya neden olan kimyasal asetaldehiti %30 azalttığı bulunmuştur. Kore’de, kurutulmuş cennet hurması atıştırmalıklarının, alkol alımından 90 dakika sonra kandaki alkol konsantrasyonunu yaklaşık %20 oranında azaltmada etkili olduğu bildirilmiştir. Özetle, hurma meyvesi veya özleri yemenin, akşamdan kalma semptomlarını iyileştirebileceği ve kronik alkol tüketiminin neden olduğu hasarın bir kısmını potansiyel olarak azaltabileceği görülmektedir.
Saç ve Cilt Sağlığı
Cennet hurmasının yapraklarının kaynatılmasıyla elde edilen su, saç ve cilt bakımında kullanıldığında cildin ve saçın parlaklığını, canlılığını kazanmasına yardımcı olur. Zengin A vitamini sayesinde yaşlanmaya bağlı gelişen etkileri azaltır. A vitamini bağ dokudaki kolajen üretimini destekleyen vitaminlerden olduğu için cennet hurması; doku onarımında, kemiklerin gelişiminde, kıkırdak sağlığında ve hücrelerin yenilenmesinde de aktif rol oynar.
Anemi
Cennet hurması, bakır bakımından oldukça zengindir. Bakır, kırmızı kan hücrelerinin yapımına ve bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur. Cennet hurması bu sayede anemi ile mücadeleye yardımcıdır.
Kullanım Alanları
Cennet hurması yaprakları kurutulur ve cilt yaşlanmasını azaltmak için yeşil çay, çeşitli bitkisel ilaçlar ve kozmetikler haline getirilir.
Yaprak özü, histamin salınımını engelleyen astragalin gibi antialerjik substratlar içerir. Hayvan çalışmaları, ağızdan alınan hurma yaprağı ekstraktının dermatiti azaltabileceğini göstermiştir.
Cennet hurması kabuğunda tanımlanan karotenoidlerden biri olan lutein, makulada (retina üzerinde yüksek keskinlik için özelleşmiş sarı nokta) bulunur. Makulayı ışığın zararlı formlarından korumak için bir filtre görevi görebilir.
10 Maddede Cennet Hurması
1- Güçlü bir antioksidan kaynağıdır. 2- Beta karoten (A vitamini) deposudur. 3- B kompleks vitaminleri açısından zengindir. 4- İçeriğindeki potasyum kan basıncını düzenlemeye yardımcı olurken damar sağlığını da destekler. 5- Yüksek karbonhidratlı öğünler tükettikten sonra kan şekerindeki hızlı yükselmeleri engeller. 6- Çok çeşitli kanserlere karşı kemoprotektiftir. 7- Zengin lif kaynağıdır. 8- Vücuttaki toksik maddelerle mücadele ederek karaciğerin temizlenmesine yardımcıdır. 9- Cildin ve saçın parlaklığını, canlılığını kazanmasına yardımcıdır. 10- Alkol alımından sonraki semptomları azaltabilir.
Kaynaklar
Choudhary, R., Singh, A., Upadhyay, A., Singh, R., Thangalakshmi, S., Dar, A. H., ... & Shukla, S. (2023). Exotic god fruit, persimmon (Diospyros kaki): Pharmacological importance and human health aspects. eFood, 4(1), e52.
Gorinstein, S., Kulasek, G. W., Bartnikowska, E., Leontowicz, M., Zemser, M., Morawiec, M., & Trakhtenberg, S. (1998). The influence of persimmon peel and persimmon pulp on the lipid metabolism and antioxidant activity of rats fed cholesterol. The Journal of Nutritional Biochemistry, 9(4), 223-227.
Redpath, S., & George, A. P. (2008). Health and medicinal benefits of persimmon fruit: A review. Health and Medicinal Benefits of Persimmon Fruit, 1000-1006
Bu web sitesinde çerez kullanımına izin vermektedir. Web sitesinde gezinmeye devam ederek, bu kullanımı kabul etmiş sayılırsınız. Çerez politikası ve Gizlilik Politikası hakkında detaylı bilgi almak için lütfen ilgili yerlere tıklayınız.
