Spirulina, dünyanın var oluşundan beridir okyanuslarda ve göllerde yaşamını sürdüren mikroskobik canlılardan yalnızca biri. Peki bu canlıyı diğerlerinden ayıran ne? Bu canlı hakkında ilgi çekici bilgiler ve daha fazlası yazımızda.
SPİRULİNA NEDİR, İÇERİĞİ VE YETİŞTİRİCİLİĞİ
Spirulina çok hücreli ve ipliksi mavi-yeşil bir mikroalgdir. Adını spiralli mikroorganizmik yapısından alır. İçeriğinde çok miktarda protein (% 70 kuru ağırlık), karotenoid (4000 mg / kg), omega-3 ve omega-6 çoklu doymamış yağ asitleri, Gama Linoleik Asit (GLA), sülfolipitler, glikolipitler, polisakkaritler, provitaminler (A vitamini, E vitamini, B vitaminleri, magnezyum gibi mineraller, demir, kalsiyum, manganez, potasyum, selenyum ve çinko) bulunur. Bu zengin içeriğinden dolayı süper besin olarak adlandırılır.
Çetin koşullarda bile varlığını sürdürebilen oldukça dayanıklı bir mikro alg olan spirulinanın doğada yaşam alanı çok geniştir. Örneğin, Pasifik okyanusunun Japonya ve Hawaii kıyılarında büyük kütleler halinde yaşarlar. Ayrıca Afrika’da, Kuzey Amerika’da, Meksika’da ve hatta Güney Amerika'daki büyük tatlı su göllerinde bile bu canlılara rastlayabiliriz. Günümüzde büyük açık hava havuzlarında yetiştirilip kontrollü bir şekilde ticareti de yapılmaktadır.
İlginçtir ki, 100g etteki protein miktarı 21,5g iken 100g spirulinadaki protein miktarı 57.5g olarak belirlenmiş. Bu karşılaştırma da bize spirulinanın protein bakımından ete ne kadar etkili bir alternatif olabileceğini göstermektedir.
SPİRULİNA TARİHÇESİ, (AZTEKLERDEN, NASA’YA…)
On altıncı yüzyılda, İspanyol işgalciler Meksika’ya geldiğinde, Aztekli balıkçıların göllerden mavi-yeşil renkte bir şey topladığını ve bu topladıkları şeyleri kurutarak bunlardan kekler yaptıklarını keşfettiler. 1940’ta ise Fransız bir fitoloji uzmanı, flamingolar için alglerin besin olarak tüketildiğini raporladı. Daha sonra 1964-1965 yıllarında Belçikalı bir botanikçi, Çad’daki yerel bir pazarda satıcıların mavi-yeşil renkte ürünler sattıklarını kayda geçirdi. 1967’de ise Uluslararası Mikrobiyoloji Derneği’nde spirulina hakkında resmi kayıtlar tutulmaya başlandı.
Azteklerden günümüze kadar gelen bu süper besin, NASA’da bile astronotlar için kullanılmaktadır.
YİYECEKLERDE SPİRULİNA
Teknolojinin de gelişmesiyle birlikte spirulina çok çeşitli yiyeceklerin içerisine girmektedir. Özellikle kurutulduktan sonra toz şeklini almasıyla beraber; çorbalarda, soslarda, atıştırmalıklarda ve içeceklerin içerisinde hatta noodle ve makarnalarda bile kullanılıyor.
SPİRULİNANIN FAYDALARI VE YAN ETKİLERİ
ANTİOKSİDAN VEANTİENFLAMATUVAR ÖZELLİKTEDİR:
Spirulina zengin fenolik asit, tokoferol ve beta karoten kaynağıdır. Bu sebeple antioksidan ve antienflamatuvar etkileri vardır.
KOLAY SİNDİRİLİR:
Bu mikro alg, yumuşak hücre duvarlarına sahip olduğundan sindirim sistemimiz tarafından kolaylıkla sindirilebilir. Dolayısıyla sağlık ve tüketim açısından oldukça yararlı bir besindir.
OBEZİTE DÜŞMANIDIR:
Düzenli bir şekilde diyette tüketilmesi durumunda kilo vermeye yardımcı olur.
DİYABET DOSTUDUR:
Kan şeker seviyesini düzenler. Açlık kan şekerini düşürür. Spirulinayla oluşturulmuş bir diyet düzenli olarak tüketildiğinde diyabet tedavisinde gelişme yakalanır.
KOLESTEROLÜ DÜZENLER:
Kan plazma lipid konsantrasyonunu düzenler. HDL kolesterol değerlerini arttırıp LDL kolesterolü azaltır. Bu sayede kalp hastalıklarını önlemeye yardımcı olur.
MİKROBİYOTAYI DESTEKLER:
Mikrobiyota üzerinde; Mikrobiyotayı büyütür, besler ve insan bağırsağındaki patojenlere karşı koyarak bağırsak florasını korur.
HİPERTANSİYONU ÖNLER:
Vazodilatör özelliği sayesinde kan basıncı üzerinde olumlu etkide bulunarak kan basıncı seviyesini düşürür. Tansiyon hastaları için kullanılabilir.
SPİRULİNAYI KULLANIRKEN:
Spirulina bazı insanlarda mide rahatsızlığı oluşturabilir. Hafif ishal veya kabızlık durumu görülebilir. Uyku sorunları olabilir, bu yüzden akşam saatlerinde tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Detoksik etkisinden dolayı terleme görülebilir. Bunların dışında ciddi bir yan etkisi gözlemlenmemiştir.
ÖZETLERSEK;
Azteklerin antik mirası olan bu süper besin, eşsiz vitamin ve mineral özellikleriyle en iyi takviye olarak önerilmektedir. Tüketilmesi güvenlidir. Spirulinayla alakalı birçok çalışma günümüzde halen daha geliştirilmektedir.
KAYNAKÇA:
Matufi, F., Choopani, A. (2020).Spirulina, food of past, present and future. Health Biotechnology and Biopharma, 3(4): 1-20.
United States Department of Agriculture, Food Data Central https://fdc.nal.usda.gov/