PATLICAN NEDİR?
Patlıcan; farklı renklere, farklı türlere sahip, yaz mutfaklarını şenlendiren, sağlık üzerine pek çok yararı ile bilinen sebzelerden biridir. Amerika Bahçe Bitkileri Bilim Derneği’ne göre Oksijen Radikal Absorbans Kapasitesi açısından ilk 10 sebzeden biri kabul edilmiştir. Bu yazımızda patlıcanın kökeni, içeriği, sağlık faydaları, nasıl tüketilebileceği ve çeşitli olumsuz etkileri gibi konu başlıklarını daha yakından ele alacağız.
Yazı İçeriği:
Patlıcanın Kökeni
Patlıcanın İçeriğinde Neler Bulunur?
Patlıcanın Sağlık Faydaları
Diyabet Hastalarında Kan Şekeri Kontrolünü Sağlar
Beyin Sağlığını Korur
Kemik Sağlığını Geliştirir
Bağırsak Fonksiyonlarını Düzenler
Kardiyovasküler Hastalık Riskini Azaltır
Kan Basıncını Dengeler
Bağışıklık Sistemini Korur
Sinir Sistemine Faydalı Etkileri Vardır
Patlıcan Nasıl Tüketilmelidir?
Patlıcanın Sağlığa Zararlı Etkisi Var Mıdır?
PATLICANIN KÖKENİ
Patlıcan, tarihi çok eskiye dayanan, besin değeri bakımından çok zengin, dünya mutfağında da sıkça kullanılan bir sebzedir. Ülkemizde de farklı farklı türleri yetişen patlıcanın tarihini, kökenini, adının nereden geldiğini birçoğumuz merak etmiş olabiliriz.
Patlıcan, bilimsel adıyla Solanum Melongena, Solanaceae familyasına ait olan, ılıman iklimlerde tek yıllık, tropikal iklimlerde ise küçük bir ağaç şeklinde büyüyen, çok yıllık bir bitkidir. Patlıcanın ilk yetiştiriciliği M.Ö. 5. Yüzyılda Hindistan’da gerçekleştirilmiştir. Bu tarihten sonra Afrika’ya, sonra Doğ Akdeniz’e ve Avrupa’ya getirilmiştir. Avrupa’ya getirilmesi 16. Yüzyılda İspanyollar tarafından gerçekleştirilmiştir. Avrupa’ya ilk getirildiğinde bir süs bitkisi olarak kullanılan patlıcan, dünyada üretilen yaş sebzeler arasında 6. sırada yer alır. İçeriğinde düşük oranda nikotin yer alır.
PATLICANIN İÇERİĞİNDE NELER BULUNUR?
Patlıcanın, insan sağlığındaki yeri diğer sebze türlerinden küçümsenmeyecek düzeydedir. Sağlığa yararlı etkileri sayesinde beslenmemizin ve mutfaklarımızın vazgeçilmez kaynaklarından biri olmuştur. Bu durumda patlıcanın içeriğinde neler olduğu, besin değerleri merak edilir bir hâl almıştır.
100 gr patlıcan ortalama 24 kaloridir. 100 gr patlıcanda 1.1 g protein, 2 g yağ ve 5.5 g karbonhidrat bulunur. Aynı zamanda vitamin ve mineral deposu kabul edilen patlıcanda, hücreleri serbest radikal hasarından korumaya yardımcı bolca antioksidan bulunur. Nasunin, lutein ve zeaksatin içerdiği antioksidanlardan birkaçıdır. Bunlara ek olarak A, C, K vitaminleri, demir, manganez, fosfor, potasyum gibi önemli mineralleri içerir. Hamilelik süreci için çok önemli olan folat bakımından zengindir.
PATLICANIN SAĞLIK FAYDALARI
Patlıcan, besleyiciliği yüksek, vitamin ve mineral içeriği bakımından zengin, geniş kullanım alanına sahip bir besindir. Birçok hastalığın tedavisine katkı sağlar. Bu özelliği sayesinde tarihin eski dönemlerinden bu yana mutfaklarımızda, yemeklerimizde sıkça tercih edilen bir sebze olmuştur. Patlıcanın sağlık yararlarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
Diyabet Hastalarında Kan Şekeri Kontrolünü Sağlar
Patlıcan, lif oranı yüksek bir besin olduğu için kan şekerini kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Lifle birlikte içerdiği polifenoller vücuttaki şekerin sindirim ve emilimini yavaşlatabilir. Bu sayede kan şekerini sabit tutarak ani yükseliş ve düşüşleri önler. Patlıcanın aktif bileşeni nasunin, kan şekeri artışlarını önlemeye ve insülin duyarlığını artırarak diyabete karşı koruyucu rol oynar. Tip 2 diyabet hastalarında, patlıcanın içerdiği lif vücuttaki şekerin sindirim ve emilimini yavaşlatır.
Beyin Sağlığını Korur
Patlıcanın kabuğundaki bir antioksidan olan nasunin, beyin hücre zarları için koruyucu rol oynar. Ayrıca beyne kan akışını kolaylaştırarak ve nöroinflamasyonu önleyerek demans ve yaşa bağlı zihinsel gerilemeye karşı korunmaya yardımcı olabilir. Ek olarak, içerisindeki scopoletin sayesinde serotonin salınımını destekleyerek depresyon ve kaygıyı azaltmaya destek olur.
Kemik Sağlığını Geliştirir
Patlıcan, potasyum, kalsiyum ve K vitamini bakımından zengin bir besin olduğundan, kemik sağlığını destekler. Buna ek olarak kemik hücresi üretimini, kemik yoğunluğunu ve gücünü artırabilir. Aynı zamanda eklemlerdeki iltihaplanmayı azaltabilir, böylece artrit ve diğer eklem hastalıklarını da önlemeye destek olur.
Bağırsak Fonksiyonlarını Düzenler
Probiyotikler, sağlıklı bir bağırsak sistemi için gereklidir. Patlıcan, içerdiği yüksek oranda lif sayesinde probiyotik gelişimi ve üretimini destekler, bağırsak sağlığını iyileştirir. Bunun yanında patlıcan, bağırsak hareketlerini düzenleyerek, kabızlığı önler ve besin emilimini kolaylaştırır.
Kardiyovasküler Hastalık Riskini Azaltır
Patlıcanın sağlık dostu olmasını sağlayan şey yüksek antosiyanin içeriğidir. Antosiyanin suda çözünen bir pigmenttir ve serbest radikallerle savaşma yeteneğine sahip olan flavonoid kategorisindendir. Amerika Klinik Beslenme Dergisi’nde (AJCN) yayınlanan bir araştırmada, antosiyaninler gibi yüksek flavonoid içerikli gıda tüketiminin kalp hastalıkları ölüm riskini azalttığı ortaya çıkmıştır.
Bunun yanında patlıcan, bol lifli olduğu için kötü kolesterol ve kan trigliserit düzeylerinin düşmesine yardımcı olur. Bu sayede hem kalp- damar hastalıklarına karşı korumaya yardımcı olur hem de non-alkolik (alkole bağlı olmayan) yağlı karaciğer hastalığı riskini önemli ölçüde azaltabilir.
Kan Basıncını Dengeler
Patlıcan, içeriğindeki potasyum ve K vitamini sayesinde kan basıncının düşmesine yardımcı olur. Bu sayede hipertansiyon hastalarına olumlu etkileri bulunur.
Bağışıklık Sistemini Korur
Patlıcan, yüksek C vitamini içeriği sayesinde bağışıklık sistemini korur ve cilt sağlığını da geliştirmeye yardımcı olur.
Sinir Sistemine Faydalı Etkileri Vardır
Patlıcan, B5 ve B6 gibi B kompleks vitaminleri içerir. B6 vitamini, stres ve korku gidermeye yardımcı olduğu bilinen serotonin, melatonin ve dopamin gibi beyin nörotransmiterleri sentezine yardımcı olur. Bu sayede patlıcan, sinir sistemine de olumlu etki eder.
PATLICAN NASIL TÜKETİLMELİDİR?
Patlıcan mutfaklarımızda sıkça yer verdiğimiz, yemeklerimizi lezzetlendiren, sağlığa yararları ile bilinen bir sebzedir. Bu durumda pek çok bireyin aklına “patlıcan nasıl tüketilmelidir?” sorusu gelmektedir.
Patlıcan, çiğ olarak tüketilmemesi gereken bir sebzedir. Öncelikle tüm sebzeler gibi iyice yıkanmalıdır. Acılığını gidermek için doğradıktan sonra 30 dakika kadar tuzlu suda bekletilmesi gerekir. Çabuk bozulan bir sebze olduğu için pişmeye hazır olduğunda doğranması daha doğru olur.
Patlıcan ile çok çeşitli yemekler yapılabilir. Patlıcanı fırınlayabilir, kızartabilir, soteleyebilir, kendi suyunda veya buharda pişirebiliriz. Bunlara ek olarak patlıcanın salatası yapılabilir, kırmızı et, tavuk veya kıyma ile etli yemeklere katılabilir, zeytinyağı veya baharatlarla piştikten sonra püre haline getirebiliriz. Mangal veya köz tavasında sağlıklı mezeler hazırlamada kullanabiliriz.
PATLICANIN SAĞLIĞA ZARARLI ETKİSİ VAR MIDIR?
Patlıcan, sağlık üzerine çok faydalı bir sebze olsa da bazı zararları olduğunu bilmek önemlidir. Böylece herhangi bir yan etki ile karşılaşmadan beslenme programlarına dahil edilebilir. Patlıcanın sağlık üzerine bazı olumsuz etkileri aşağıdaki şekilde sıralabilir;
Oksalat içeriği nedeniyle özellikle safra kesesinde sorun yaşayan bireylerin rahatsızlığını tetikleyebilir. Aynı zamanda böbrek taşı oluşumuna yol açabilir.
Alerjik bireylerde, cildin farklı noktalarında kaşıntıya neden olabilir.
Patlıcanın içeriğinde yer alan solanin maddesi zehirlenmeye yol açabilir. Bu yüzden kesinlikle çiğ olarak tüketilmemesi gerekir. Pişirme süresi boyunca bu bileşen etkisini kaybeder ve rahatlıkla tüketilebilir.
Nikotin içermesi nedeniyle aşırı tüketimi sağlığı olumsuz etkileyebilir.
Ağızda aft veya farklı yaraların oluşmasına yol açabilir.
Beowell Freeze Dried Fruits Vegetables – Beowell Dondurularak Kurutulmuş Sebze ve Meyveler
#beowell #freeze #dried #food #vegetable #fruit #vitamin #antioxidant #nutritional #healthy #freezedried #diet #diyetisyen #sağlıklıbeslenme #dondurularakkurutulmuş #meyve #sebze #yenilmeyeniyedirmek #yemeyeneyedirmek