Çörek otu, hem sağlık hem mutfak alanında sıklıkla kullanılan bir baharattır. Bu yazımızda çörek otunun sağlığa yararları, kullanım alanları, nasıl tüketilebileceği hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Yazı İçeriği:
Çörek Otu Nedir?
Çörek Otu Nasıl Kullanılır?
Çörek Otunun Faydaları Nelerdir?
Çörek Otu Yağı Faydaları
Çörek Otu Yağının Yan Etkileri
ÇÖREK OTU NEDİR?
Çörek otu sağlık yararlarının bilinmesiyle sıklıkla kullanılan bir baharat haline gelmiştir.
Çörek otu (Nigella Sativa) bitkisinin tohumlarını ve bitkinin aktif bileşenlerini içeren bir tohumdur. Çörek otu, Dünya’da genellikle Ortadoğu, Batı Asya, Avrupa’da Türkiye’de ise Konya yöresinde yetiştirilmektedir. Çörek otu tohumları Ortadoğu ve Uzakdoğu ülkelerinde doğal tıbbi ilaç olarak yüzyıllardır tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır.
Çörek otu, zor iklimlerde ve koşullarda yetişebilmektedir. Çörek otu, siyah kimyon olarak adlandırılsa da kimyon ile ilişkisi yoktur. Biberli bir tada sahip olan çörek otu, Hint ve Orta Doğu mutfaklarında baharat olarak kullanılır. Çörek otu tohumu hafif acı ve keskin bir tada sahip olmasıyla siyah damla şeklinde bir görünüme sahiptir. Çörek otunun toz formu mutfaklarda baharat olarak kullanılabilirken, sıkılan tohumlardan elde edilen yağı da çörek otu yağı olarak kullanılmaktadır.
Çörek otunun sağlığa yararlı etkileri zengin içeriği sayesindedir. Çörek otu yüksek yağ içeriği ile birlikte A, C, B1, B2, B6 vitaminleri ve kalsiyum, demir, magnezyum, manganez, çinko, bakır, fosfor gibi mineralleri içermektedir.
ÇÖREK OTU NASIL KULLANILIR?
“Çörek otu nasıl kullanılır?” sorusu son yıllarda merak edilen bir konu haline gelmiştir. Çörek otu sıklıkla ekmek, pide gibi unlu mamullerin üzerini süslemede kullanılırken, evde tohum şeklinde veya öğütülerek soslarda, salatalarda ve çeşitli yemeklerde kullanılabilir.
Çörek otu, Türk mutfağında baharat olarak çorbaları, salataları ve mezeleri lezzetlendirmek için kullanılır. Çörek otu yağının ise kızartma yöntemiyle pişirilmiş besinler için kullanılması önerilmez. Yemeği hazırladıktan sonra çörek otu yağı eklemek daha sağlıklı kabul edilmektedir. Smoothie, latte ve çay gibi içeceklere de çörek otu yağı eklenebilir. Günlük önerilen tüketim miktarı olarak çörek otu 1 çay kaşığı, çörek otu yağı ise 1 tatlı kaşığı olarak tüketilebilir.
ÇÖREK OTUNUN FAYDALARI NELERDİR?
Çörek otu, tarihten bu yana pek çok hastalığın tedavisinde ve hastalıklardan korunmada kullanılmıştır. Bu açıdan yapılan araştırmalar, çörek otu tüketiminin birçok yararını ortaya koymuştur. Bu yararlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Bağışıklık Sistemini Korur: Çörek otu, antioksidan içeriği bakımından zengin olması ile bağışıklık sistemini destekleyici özellik gösterir. Bu sayede diyabet, obezite, kardiyovasküler hastalıklar, metabolik hastalıklar, kanser gibi bağışıklık sistemini etkileyen hastalıkların riskinin azaltılmasına yardımcı olur.
Hipertansiyona İyi Gelir: Çörek otu, antihipertansif özelliği sayesinde artan yüksek kan basıncına karşı etkilidir. Kan basıncını dengelemesi ve yüksek tansiyonun düşürülmesini sağlaması ile hipertansiyon hastaları üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır.
Kardiyovasküler Sağlığı Korur: Çörek otu, kan yağlarının düzenlenmesindeki etkileri sayesinde kandaki yüksek kolesterol ve trigliserit seviyelerinin düşürülmesinde önemli rol oynar. Bu sayede kardiyovasküler hastalıklar üzerinde koruyucu etki göstermektedir.
Karaciğeri Temizler: Çörek otu, çeşitli ilaçlar ve kimyasallarla karaciğere gelen toksinlerin vücuttan atılmasında önemli rol oynamaktadır.
Alerjiye Karşı Etkilidir: Çörek otunun antihistaminik etkileri de sağlığa yararları arasında sayılabilir. Antihistaminik etkileri sayesinde alerjik hastalıklar ve astım gibi semptomların azalmasına yardımcı olur.
Kan Şekerini Dengeler: Çörek otu, kan şekeri regülasyonunu sağlaması ile insülin direnci ve diyabete karşı koruyucudur.
Enfeksiyonlara Karşı Koruyucudur: Çörek otu, bakteriyel enfeksiyonlara neden olan bakterilere karşı antibiyotiğe benzer etki göstermektedir.
Mide-Bağırsak Sağlığını Korur: Çörek otu, mide mukozasını destekleyerek sindirim sağlığını korur. Midede ülsere neden olabilen Helicobacter pylori’ye karşı savaşır, ayrıca bağırsaklarda şişkinlik, gaz gibi problemlerin giderilmesinde etkilidir.
Kilo Kontrolüne Yardımcı Olur: Çörek otu, sağlıklı yağlardan zengin olması ve yüksek lif içeriği ile uzun süre tokluk hissi yaratarak iştah kontrolü sağlar. Kilo vermek isteyen bireyler, beslenmesine çörek otunu dahil edebilir.
Saç Sağlığını Korur: Çörek otu, sağlıklı yağ, zengin vitamin ve mineral içeriği ile saç sağlığını korumaya yardımcı olur.
Üreme Sağlığını Destekler: Kadın ve erkeklerde üreme hormonlarını destekleyebilir. Bu açıdan kadınlarda kullanıldığında adet döngüsüne katkı sağladığı gibi erkeklerin tüketiminde sperm sayısı ve kalitesinin artmasına destek olabilir.
Çörek otu, beslenme uzmanlarının önerdiği miktarlarda günlük beslenmeye dahil edilebilir. Kişiye özgü belirtilen miktarlar üzerinde çörek otu tüketimi önerilmemektedir.
ÇÖREK OTU YAĞI FAYDALARI
Çörek otundan faydalanmanın bir diğer şekli de çörek otundan elde edilmiş yağdır. Çörek otu yağı, çörek otu tohumlarının soğuk press yöntemiyle herhangi bir ısıl işleme maruz kalmadan sıkılması ile elde edilmektedir. Çörek otu yağı içerdiği timokinon temel bileşeniyle güçlü bir antioksidan kaynağı kabul edilmektedir. Çörek otu yağının faydaları aşağıdaki gibi sıralabilir:
Akciğer Sağlığını Korur: Timokinon bileşiği, hücreleri serbest radikallerden koruyan antioksidanlar içerir. Bu bileşik akciğerlerde enfeksiyon önleyici ve karaciğer hasarını önlemeye yardımcı olur. KOAH hastalığı olan bireylerde akciğer sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
Anti-inflamatuar Özellik Gösterir: Anti-inflamatuar özelliği sayesinde vücudu enfeksiyonlardan korur ve kalp-damar hastalığı, diyabet gibi hastalıkların riskini düşürmede etkili olabilir.
Astıma Karşı Koruyucudur: Çörek otu yağı, akciğer sağlığını koruyarak, bronşiyal astım, astımın solunum solları üzerinde yaratabileceği enfeksiyonlardan korumaktadır.
Kardiyovasküler Hastalıklara Karşı Etkilidir: Bazı araştırmalara göre, çörek otu yağı antioksidan özelliği bakımından zengin olması nedeniyle kolesterol ve kan basıncını düşürerek kardiyovasküler hastalık riskini azaltmayla ilişkili bulunmuştur.
Diyabete Karşı Koruyucudur: Yapılan bir araştırmada, çörek otu takviyesi alan Tip 2 diyabetli bireylerin kan şekeri seviyelerinde düşüş olduğu saptanmıştır. Çörek otu yağındaki antioksidanlar kan şekeri seviyesini düzenlemeye yardımcı olabilirken, düzenli kan şekeri seviyesi de ideal kiloyu korumaya yardımcı olmaktadır.
Sağlıklı Yağ Asitleri İçerir: Çörek otu yağı, Omega 6 ve Omega 9 gibi doymamış yağ asitleri açısından zengindir. Omega 6, saç büyümesi ve cilt yenilenmesini sağlarken, Omega 9 enerjinizi artırıp ruh halini iyileştirmeye yardım eder.
Hafızayı Korur: Yapılan bir araştırmaya göre çörek otu yağının hafıza, dikkat ve bilişsel sağlıkla ilgili olumlu etkiler gösterdiği saptanmıştır.
Cilt Sağlığını Korur: A, B ve C vitamini içeren çörek otu yağı, cildin nemini korumasına yardımcı olur. Cilde sağlıklı bir esneklik kazandırır. Sağlıklı yağ asitleriyle birlikte yaşlanmayla belirginleşen yüz çizgilerini iyileştirmeye katkı sağlar. A vitamini, amino asitler ve yağ asitleri cilt hücrelerini yenilemek için birlikte çalışır. Çörek otu yağı, zamanla ciltte görülebilen renk değişimlerinin önüne geçebilir. Lekelerin ve kızarıklıkların da görünümünü azaltabilir.
Saç Sağlığına İyi Gelir: Çörek otu yağı, sağlıklı yağ üretimini dengeleyerek saçların nemli kalmasına ve beslenmesine yardımcı olmaktadır. Yağdaki antioksidanlar, serbest radikallerin saçlara verebileceği zararı nötralize edebilir.
ÇÖREK OTU YAĞININ YAN ETKİLERİ
Çörek otun yağının pek çok yararı olduğu gibi, önerilen tüketim dozundan fazlası vücutta bazı problemlere neden olabilir. Çörek otu yağının yan etkileri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Çörek otu yağının aşırı kullanımı böbrek sağlığını etkileyebileceğinden, böbrek sağlığı ile ilgili problemi olan bireyler çörek otu tüketiminden kaçınmalıdır.
Hamile kadınlarda aşırı miktarda çörek otu tüketimi rahimde kasılma sorunları yaratabilir.
Kan sulandırıcı veya beta bloker ilaç kullanan bireylerde çörek otu yağı, kan pıhtılaşması ile ilgili risk yaratabilir. Bu bireyler, çörek otu yağı kullanmadan önce mutlaka hekimine danışmalıdır.
Çörek otu yağının uzun süre kullanımı alerjik etkiler, kaşıntı veya mide bulantısı gibi problemlere yol açabilir.