E Vitamini

Yazı İçeriği: 

E Vitamini Nedir?

E Vitamini Sağlık Faydaları Nelerdir? 

E Vitamini İhtiyacımız Ne Kadardır?

E Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

E Vitamini Eksikliği Belirtileri Nedir? 

E Vitamini ve Diğer Vitaminlerle Kombinasyonu Nasıl Olur? 

E Vitaminini Tedavilerde Kullanımı

E VİTAMİNİ NEDİR? 

E vitamini, vücudumuza faydalı etkileri olan bir vitamin olmasıyla tanınır. Sağlığımız üzerine önemli rol etkileri olması ile son dönemde “E vitamini nedir, yararları nedir?” soruları birçok kişi tarafından merak edilir hale gelmiştir. E vitamini, diğer adıyla tokoferol, yağda çözünen ve vücudumuzun yaşamsal fonksiyonlarını karşılamada büyük öneme sahip bir vitamin türüdür. E vitamini yüksek antioksidan özelliğe sahip olmasıyla vücudumuzu serbest radikallerin neden olduğu zararlı etkilerden korur. Serbest radikaller çevresel faktörler, kimyasala maruz kalma, dengesiz beslenme, stres gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir ve sağlıklı hücrelere zarar verebilir.Beslenmemize E vitamini eklediğimizde hücresel hasarı azaltıp sağlığımızı da korumuş oluruz. 

E VİTAMİNİ SAĞLIK FAYDALARI NELERDİR? 

Sağlıklı beslenme bilincinin artması ile vücudumuzun vitamin-mineral ihtiyaçları da ilgi çeken bir konu haline gelmiştir. Tüm vitaminlerin olduğu gibi E vitamininin de vücudumuz için önemli etkileri vardır. E vitamini sadece bitkilerde bulunan bir vitamin türüdür ve vücudumuz için yaşamsal öneme sahiptir. Bu önemli etkileri sayesinde “E vitamininin sağlık faydaları nedir?” sorusu akıllara gelecektir. E vitamini, faydaları arasında cildi yaşlanma etkisinden koruması bulunur. Saç ve tırnakların güçlü olmasını sağlar. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Yüksek tansiyonu düşürme etkisiyle bilinen E vitamini, yaraların hızlı iyileşmesini de sağlar. Hücre yenileme özelliğinden dolayı, hücre sağlığını koruma etkisi vardır. E vitamininin cilt lekelerini önleme ve tedavi etme üzerine önemli etkileri bulunur. Kılcal damarların genişlemesi, kan akışının artırılması, kolajen üretiminin desteklenmesi yoluyla saç, cilt ve tırnak sağlığını da destekler. E vitamini saç, cilt ve tırnaklar için önemli bir antioksidan olmasıyla cilt bakım ve kozmetik ürünlerinde de yaygın olarak kullanılır. 

Bağışıklık Sistemini Korur

Bağışıklık sistemi, vücudu enfeksiyonlardan korumada çok önemli rol oynar. E vitamini içeren besinler, bağışıklık fonksiyonunu düzenlediği bilinen en etkili besinlerden biridir. E vitamini içeren besinler veya takviyeler, çeşitli viral, bakteriyel ve alerjik hastalıkları hafifletmeye yardımcı olur. E vitamini, bağışıklık sistemini koruyan T hücrelerini de güçlendirir. De la Fuente ve arkadaşlarının yapmış olduğu bir çalışmada, E vitamini, yetişkin bireylerde bağışıklık sistemini koruyan T hücrelerinin işlevini artırmada etkili bulunmuştur.  

Kalp- Damar Hastalığı Riskini Azaltır

Yapılan araştırmalara göre E vitamini, vücutta inflamasyon (iltihap) göstergesi olan CRP düzeylerini düşürmede etkilidir. Bu özelliği ile E vitamini kalp damarlarını korur ve kalp krizini önler, aynı zamanda kan basıncının azalmasını sağlar. E vitamini eksikliği, LDL (kötü) kolesterolü artırarak kalp hastalığı riskini artırabilir. 

Antioksidan Özellik Gösterir

E vitamini büyüme, üreme, çeşitli hastalıkların önlenmesi için gereklidir. Yapılan araştırmalar, E vitamininin serbest radikal kaynaklı hastalıkların gelişimini önleyebilen ya da geciktirebilen bir antioksidan olarak rolü olduğunu göstermiştir. 

Kanser Riskini Azaltır

E vitamini yüksek antioksidan içeriği sayesinde kanser hücrelerine karşı da etkilidir. Yapılan araştırmalar E vitamininin akciğer kanseri, böbrek kanseri, serviks kanseri, özofagus kanseri ve mesane kanseri gibi kanser türlerini önlediğini göstermiştir. 

Kas ve Sinir Sağlığını Korur

E vitamini, kas ve sinir hücrelerinin sağlığını korur. Kas gücünü ve sinir fonksiyonunu iyileştirmeye yardımcı olur. 

Cilt Sağlığını Destekler

E vitamini, ciltte serbest radikallerin neden olduğu hasarı azaltır ve cilt sağlığını korur. Aynı zamanda cildin nemini artırır, yaşlanma belirtilerini azaltır. Güneşin zararlı etkilerine karşı korur. 

Göz Sağlığını Destekler

E vitamini, alfa tokoferol tipi bir antioksidandır. Vücutta çeşitli nedenlerle oluşan zararlı oksijen türlerini yok eder. Gözdeki retina sağlığını korur ve yaşlanmaya bağlı oluşan makula dejenerasyonunu önler. 

E VİTAMİNİ İHTİYACIMIZ NE KADARDIR?  

Günlük önerilen E vitamini alım düzeyi yetişkin erkek ve kadınlarda 11-13 mg’dır. E vitamini daha çok bitki bazlı besinlerde bol miktarda bulunur. E vitamininin besinlerle veya takviyeler yoluyla vücuda alınması ve yeterli ihtiyacımızın karşılanması gerekir. 

E VİTAMİNİ HANGİ BESİNLERDE BULUNUR? 

E vitaminini besinlerden karşılamak yaşam kalitemizin artması ve hastalıklardan korunmada çok önemlidir. E vitamini içeren besinleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz; 

Kuruyemişler: Ay çekirdeği, badem, yer fıstığı gibi kuruyemişler E vitamini bakımından zengindir ve beslenmemize dahil edilmesi gerekir. 

Yumurta: Özellikle yumurtanın sarısı yüksek oranda E vitamini içerir ve tüketilmesi sağlığımız açısından yararlıdır. 

Meyveler: Avokado, kivi, ahududu gibi meyveler yüksek oranda E vitamini içerir. 

Yeşil Yapraklı Sebzeler: Ispanak, brokoli, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler, E vitamini ihtiyacımız için tüketilmelidir. 

Deniz Ürünleri: Alabalık, somon gibi deniz ürünleri E vitamini bakımından zengindir. 

Tam tahıllar: Tam buğday, yulaf ezmesi, kahverengi pirinç gibi tam tahıllar, yükek oranda E vitamini içerir. 

Bitkisel Yağlar: Bitkisel yağlar E vitamini bakımından zengin kaynaklardır. Özellikle buğday tohumu yağı, ay çiçek yağı, fındık yağı, badem yağı, zeytinyağı ve mısır yağı gibi yağlar E vitamini içerir.

E VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ NEDİR? 

E vitamini eksikliği çok sık görülen bir durum değildir. Bunun yanı sıra sağlıksız ve yetersiz beslenme durumunda da E vitamini eksikliği görülebilir. E vitamini eksikliğinde görülebilecek belirtiler konusunda toplumumuzun bilinç kazanması gerekir. E vitamini eksikliğinin temel olarak iki nedeni genetik faktörler ve tıbbi hastalıklardır. E vitamini eksikliği, vücutta görülen bazı belirtilerle ortaya çıkar. Saç- cilt kuruluğu, tırnaklarda sarı renk, vücutta kaşınma ve pullanma en gözle görülür halidir. E vitamini eksikliğine bağlı olarak düşük doğum, kalp hastalıkları, karaciğer yetmezliği ortaya çıkabilir. E vitamini ihtiyacımızın yeterli ölçüde alınması, takviye kullanımında da aşırıya kaçmadan bilinçli olunması gerekir.  

E VİTAMİNİ VE DİĞER VİTAMİNLERLE KOMBİNASYONU NASIL OLUR? 

E vitamininin birlikte kullanılan bazı vitamin ve minerallerle etkileşime girip birbirinin etkisini artırma özelliği vardır. Böylece emilimi daha iyi sağlanabilir. E vitamini büyük oranda C ve B3 vitaminleri, selenyumla iyi bir etki oluşturur. Antioksidan bileşenlerinin bu birlikteliği vücuttaki kolesterolün yükselmesine de engel olur. 

E VİTAMİNİ TEDAVİLERDE KULLANIMI:

Günümüzde E vitamininin tedavilerde kullanımı popülerdir. Özellikle ilerleyen yaşla beraber kullanımı da artmıştır. Birçok kronik hastalığın ve yaşlanmaya bağlı nedenlere karşı olumlu etkileri olduğu bilinir. E vitamininin tedavilerde kullanımını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz;

Solunum sıkıntısı, gözlerde oluşabilecek retina hasarlarını engellemek amacıyla E vitamini kullanılabilir. Beslenmeyle doymamış yağ asitlerinden zengin besin alımının yanında E vitamini alınması faydalıdır.

Yaşlanmaya bağlı oluşan hücrelerde serbest radikallerin etkisini azaltır.

E Vitamini pıhtılaşmayı azaltır, bu özelliği ile kalp- damar sorunlarına olumlu etki yapabilir. Bu sayede damar sertliği sorunu için etkili olabilir. 

A Vitamini ile beraber günde 200- 300 IU dozlarında E vitamini kullanımı kolesterol ve yağ miktarlarını azaltır, tek başına HDL (iyi) kolesterolu arttırır.

KAYNAKLAR: 

Lewis, E. D., Meydani, S. N., & Wu, D. (2019). Regulatory role of vitamin E in the immune system and inflammation. IUBMB life, 71(4), 487-494

Xiong, Z., Liu, L., Jian, Z., Ma, Y., Li, H., Jin, X., ... & Wang, K. (2023). Vitamin E and multiple health outcomes: an umbrella review of meta-analyses. Nutrients, 15(15), 3301.

Altıner, A., Atalay, H., & Bilal, T. (2017). Bir antioksidan olarak E vitamini. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 149-157.

ERGÜN, C. (2016). Antioksidan Vitaminler ve Bağışıklık Sistemi. Turkiye Klinikleri Nutrition and Dietetics-Special Topics, 2(2), 56-61.